Dünyamızı Nasıl Kurtarabiliriz?

Geceleri gözünüzü kapatınca “huzur içinde” uyumanız ve bu dünyayı gelecek nesillere ulaştırmanız için şahsen yapabileceğiniz “bazı tavsiyeler” vermeye çalıştım. Dilerim uygulanır.

“Zaman” herkese eşit dağıtılmıştır, lütfen bu kıymetli kavramı gelecek nesiller adına doğru değerlendirelim.

ALIŞVERİŞ ve AMBALAJ !

· Poşetli gıdalar almak yerine (nohut, kuru barbunya, pirinç gibi…) evden getirdiğiniz bez torbaları ya da kullanılmış poşetleri kullanabileceğiniz, açıkta ürün satan dükkânlardan alış veriş yapın.

· Avrupa’da artık ücretsiz poşet verilmemektedir, Herkes ayda bir poşet az kullansa yılda 100 milyon poşet daha az kullanılmış olur.

· Alışverişlerinizde “fazla sayıda” paket yaptırmaktan kaçınınız ve olabildiği kadar az naylon torba kullanınız; daima bez torbayı veya fileyi tercih ediniz.

· Size verilen hediyelerin paketlendiği kâğıtları atmazsanız, birine hediye aldığınızda, paketlemek için tekrar kullanabilirsiniz.

· Seloteyp yerine kurdele ve artan yün parçalar ile hediyenizi paket ediniz.

· Alüminyum folyolar ile alüminyum koruma kapları birkaç kez kullanılabilir. Bunlar kirlendiği zaman sabunlu suyla temizleyebilirsiniz.

STRAFOR

· Strafor gibi maddelerden yapılmış tek kullanımlık bardaklar ve tabaklar, doğamız için büyük bir sorundur. Keşke satılmasa, lütfen kullanmayın.

FAZLA EŞYALAR ve TEHLİKELİ BİR KELİME: MODA

· Bilgisayar yazıcılarında kullanılan eski tonerlerinizi dolturtun

· Bir kullanımlık ürünlerden kaçının

· İhtiyaç dışı kalan eşyalarınızı, onları kullanacak kişilere ve ilginç organizasyonlara ulaştırın.

· Siz de ikinci el eşya almaktan utanmayın, modanın kurbanı olmayın, kullanmadığınız gözlüklerinizi bile verin, bari başkası kullansın.

KIŞIN KARLAR

· Kışın karları bahçeye doğru körükleyin ki eridiği zaman akıp gideceğine toprakça emilip yer altı suyunu beslesin.

CAMLAR

· İçme suyunuzu sağlıklı olan cam kapta alınız. Cam artıklarınızı ve şişelerinizi mantar ve kapağını çıkarıp biriktirerek İstanbul’un değişik yerlerine yerleştirilmiş özel kumbaralara atınız.

· Ormanlık alana şişe ve cam atmayınız, yangın başlangıcı için neden olabilir.

· Eski şişeleri zevkinize göre boyayın ve sevdiklerinize hediye edin.

· Cam atıklar kırılarak cam tozu haline getiriliyor, sonra yüksek sıcaklıklarda tekrar şekillendirilip yeni ürünler oluşturuluyor.

· Geri dönen her bir ton cam için 100 litre petrol tasarruf ediliyor.

ALÜMİNYUM KAPLAR (Kola ve bira kutuları gibi.)

Gerçi geri dönüşümü var ama bu proses esnasında çok enerji harcanıyor. En iyisi gene de cam.

PET ŞİŞELER

Pet şişe en az iki bin yıl doğadan yok olmaz. PVC atıkları denizlerde ve doğamızda binlerce hayvanın ölümüne neden olmaktadır. Sincaplar içine giriyor, yılda 100 milyon balık onları yiyip ölüyor. Deniz anası zannediyorlar. Aynı zamanda yağmur sırasında kanalizasyonları kapatıp “sel baskınlarına” neden olurlar. Aslında pet şişeler çöpe karışmadan ayrı toplansa değerlendiriliyor. Kilosunu 1YTL’ye satın alınıp ayrıştırma, yıkama, kimyasal işlem ve kurutma safhalarından sonra granül halinde elyaf hammaddesi olarak kullanan bir çok ilde özel tesisler var.

UÇAN BALONLAR

· Çocukların oynarken ellerinden kaçırdıkları uçan balonların denizlere düşmesi, deniz canlıları için büyük bir tehlike oluşturmaktadır.

NAFTALİN !

· Doğal yaşama büyük zarar veren “naftalini” kullanmamaya gayret ediniz.

LAVABOYA DÖKÜLEN YAĞLAR !

· Evsel atıklara bağlı su kirliliğinin % 25’i bitkisel ve hayvansal yağların kanalizasyona dökülmesinden kaynaklanıyor. Otel, lokanta ve yemek firmalarının hayvansal yağ atıklarının ayrı toplanması gerekir.

KOLALI İÇECEKLER

İçmeyin, kolalar içindeki fosforik asit bir bifteği iki günde ve bir çiviyi ortalama dört günde eritebilir.

BOŞ BIRAKILAN EVLER

Kullanılmayan yazlıklar veya uzun süre boş bırakılan evler doğaya ve evsizlere karşı haksızlıktır. Bulunduğunuz çevrede bu tip uygulamalara karşı çıkın.

EVLERDEKİ İLAÇLAR

· Tarihi geçmiş veya kullanılmayan ilâçlarınızı kesinlikle normal çöpe atmayın. Doğa için çok zararlıdır, biriktirin. Eczaneye gösterin veya yakınınızdaki bir hastanenin “tıbbi atık” deposuna götürün.

KAĞIT, AĞAÇ VE ORMAN DEMEKTİR !

· Almanya’da kağıt geri dönüşüm oranı % 90 iken, ülkemizde sadece % 60’dır.

· Kibrit yerine çakmak, selpak yerine peçete veya bez mendili tercih edelim.

· Tuvalet kağıdınız ikinci hamur olsun.

· Yılda 20 bin ton kâğıt ithal eden ülkemizde her yıl ortalama 700 bin adet ders kitabı organizasyon bozukluğu ve müfredatta yapılan değişiklik nedeniyle kullanılmaz hale geliyor ve eğer değerlenmezse 40 bin ton kâğıt çöpe gidiyor. Bu kitaplar okul yönetimlerince toplanarak gelecek yıllarda öğrencilere tekrar dağıtılabilir veya Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki okullara gönderilebilir. Unutmayalım ki ülkemizde yılda bir milyon ton kâğıt gereksiz yere israf ediliyor.

· Okuduğunuz gazete ve mecmuaları herkesin istifade edeceği yerlere bırakın. Doktor muayenesi, metro veya okul kitaplığı gibi.

· Davetiyelerinizi ve kartvizitlerinizi ikinci hamur kağıda bastırın !

· Birinci hamur kağıda basılmış, hiçbir kültür değeri olmayan “anlık” zevkle toplumu uyutan magazin ve futbol dergilerini satın almayın.

· Hallerde ahşap kasa kullanımına son verelim.

· Devletin bastırdığı formların çoğu acele ve yanlış hazırlandığı için hiç kullanılmadan çöpe gidiyor.

· Örneğin “tarım kredisi” alanlara ağaç dikme zorunluluğu getirilmelidir.

· Kağıtları geri kazanım amacı ile kullandığımızda gazeteler ve kağıtlar ısıtılmamalı, karton kutuların içinde, su, meyve suyu ve süt kalmamalıdır.

DOĞAL ORMANLARI KORUMALIYIZ

Doğal ormanların ağaçları kesilerek elde edilen keresteleri ve onlardan yapılan mobilyaları araştırıp almamaya gayret edelim. Özel ormanları destekleyelim

Sulak alanlar ve sazlıklar binlerce hayvan ve bitki türünün sığındığı yerdir. Sazların üstü kuşların altı ise balıkların yuvasıdır. Hız motorları bu hareketli kökleri keser ve doğal yaşamı bitirir.

Çam budanmaz, çamın filizlerini koparırsanız çam büyümez

AMAN “ANIZA” KARŞI ÇIKIN

Tarlalarda anız yakmak doğa adına yapılacak en büyük kötülüklerden biridir. Yüzlerce yararlı bitki ve organizmayı kendi ellerimizle öldürüyoruz. Lütfen, rastlarsanız mani olmaya çalışın, köylüleri bu konuda her fırsatta eğitin.

HAVAİ FİŞEKLER

Havai fişek, hayvanların korkarak düşük yapmasına neden olur. Yangın yapar, hastayı ve çocuğu ürkütür, havayı kirletir ve ayrıca lüzumsuz yere büyük bir israftır.

KOMPOST GÜBRE

İstanbul’da Kemerburgaz’da bulunan kompost çöpten gübre elde edilen tesise toplanan yaprak ve ağaç dallarının yollayabilirsiniz.

ÇİÇEK

Doğadan koparılmış, kısa zamanda yok olan “çiçek demeti” yerine saksıda çiçek hediye edin. Çiçek bahçede güzel. Ayrıca bize oksijen armağan ediyor.

PİLLER

Bir pil bir ton suyu kirletmektedir. Pilin yapımı için harcanan enerji ürettiği enerjiden (50) kat daha fazladır.

Pillerin içinde bulunan başta cıva, kadmiyum, kurşun, çinko ve diğer zehirli maddeler sızıntı ile doğaya karışmaktadır. Pillerde aslında (Hg) ve (Cd) % 2’den fazla olmaması gerekiyor. Sakın pili ağzınıza götürmeyin, kutuplarını parmağınız ile tutmayın. Mümkünse, şarj olabilen kalem pilleri tercih ediniz ve biten pilleri çöpe atmayıp ayrı bir yerde muhafaza ediniz. Değişik yerlere yerleştirilen pil kutularında toplamakta olan piller ve tıbbi atıklarla ayrı stoklanmaktadır. Piller şu anda beton kaplı bir odada saklanmaktadır. Bu da sadece (30) yıllık bir çözümdür.

Yasa gereği pil üretenlerin onları toplaması gerekiyordu. Ama yapmadılar. Hiç para harcarlar mı ?

SU İSRAFI

Belki de yakında savaşların nedeni su olacaktır. Tatlı su kaynakları hızla bitmektedir. Milyonlarca insan bu dünyada su bulamamaktadır.

Tıraş olurken ve dişlerinizi fırçalarken musluğu sürekli açık bırakmayınız. Banyoda yıkanırken de lütfen fazla su akıtmamaya gayret edin.

Çamaşır ve bulaşık makinelerinizi mümkün olduğu kadar az kullanınız. Çamaşırlarınızı 40-50 C'de yıkayınız. Havlu ve çarşaflarınızı sık yıkamamaya gayret ediniz. Otellerde her gün havluları değiştirmeyin. Çünkü, hem fazla su ve elektrik harcanmakta, hem de deterjanlar içerdikleri fosfat çözeltileri ile yer altı ve yer üstü su kaynaklarımızı kirletmektedir. Deterjan yerine, sabun tozu ile arap sabununu tercih ediniz.

Bozuk bir musluk bir yılda, ortalama bin litre suyu ziyan etmektedir. Musluklarınızın havasını alarak, tükettiğiniz suyu %50 oranında azaltabilirsiniz.

Balkon ve merdivenleri yıkamak yerine silerek % 75 oranında su tasarrufu yapılmış olur.

Arabanızı hortum kullanarak değil, kovaya su doldurarak yıkayın.

Su kaynaklarının yalnızca % 1,5’u canlı organizmaların kullanabileceği tatlı sudur.

“SUNİ” DEĞİL, “ORGANİK” GÜBRE

Suni gübre bitki istifade edemeden su ile alt katlara taşınır, Toprak ile yer altı sularını kirletir. Oysa ki doğal organik gübre toprağın yapısını iyileştirir, su tutma kapasitesini artırır, toprağın pH’ını ayarlar, bitkiyi yavaş besler ve daha nice faydaları vardır. Örneğin benim doktora tezimden hareketle hazırlanan (Newland Organik Gübre, Sivas Tel: 346 221 55 56, www.cobangubre.com.tr ). Organik gübre satışa sunulmuştur.

ZİRAİ İLAÇ AMBALAJLARI

Zirai ilaç ambalajları tarlaya atıldıklarında çok zararlıdır. Lütfen onları toplayın ve toplatın.

“FAST FOOD” YERİNE !

Sağlıksız fast food yerine çevrenizdeki Türk yemek kültürümüzü koruyan ve yaşatan esnaf lokantalarını ve sıcak ev yemeklerini veya simit saraylarını destekleyin. Fast food sağlıksızdır, pahalıdır, aşırı tüketimin bir simgesidir. Ayrıca ödediğiniz meblağ dosdoğru yurtdışına gitmektedir.

GENLERLE OYNAMAK ÇOK TEHLİKELİ !

Her geçen gün daha fazla, daha dayanıklı besin maddesi elde etmek adına durmadan doğal besinlerin genleri ile oynanıyor. Meksika’da 100 çeşit mısır varken genler üzerine yapılan değişiklikler nedeniyle sadece 10 çeşit mısır kaldı.

HORMONLU BESİNLER

Suni gübrelerle muntazam şekilli, lezzetsiz, hormonlu sebze ve meyveler üretilmektedir. Çok yanlıştır, sağlıksızdır. Ekolojik tarımı destekleyin.

YEREL PAZARLAR VE ORGANİK GÜBRE EKOLOJİK ÜRÜN !

Yiyeceklerinizi hormonsuz olarak ulaştıran yerel pazarlardan alışveriş edin. Hatta sebzenizi kendiniz yetiştirmeye gayret edin. Daha dayanıklı ve bol ürün elde etmek adına kullanılan kimyasallar vücudunuzda kaybolmadan habire birikmektedir.

ÖZEL GÜNLER

Yılbaşı, anneler, babalar veya sevgililer gününde hediye alarak aşırı ve lüzumsuz tüketimin bir parçası olmayın. Unutmayın ki; bu günler annesi, babası, çocuğu veya sevgilisi olmayan milyonlarca insanı üzmektedir.

FOTOĞRAF FİLMLERİ

En azından (24) poz yerine (36) pozluk filmi kullanın. Yeni çıkan dijital makinalar bu açıdan doğaya daha az zarar vermektedir. Boşuna fotoğraf kağıdı kullanılmamaktadır.

ARAÇLAR ve TRAFİK

· Motorlu aracınızı mümkün olduğu kadar az kullanınız ve toplu taşımacılığı tercih ediniz. Arabanızı, aynı yöne giden kişilerle paylaşınız. Unutmayın, ne kadar az yakıt harcanırsa, ekonomik anlamda o derecede fayda sağlanmış olur. Böylelikle yaşam alanınızda hava kirliliği de azaltılmış olur.

· Otoyollarda hızınızı 100 km/saatten, 80 km/saatte indirerek yakıtta % 20 oranında kazanç sağlamış olursunuz.

· Lütfen, aracınızın motor bakımını ve egsost gazı ayarını düzenli ve ciddi olarak yaptırınız.

· Uzun beklemelerde ve kırmızı ışıkta aracınızı tamamen durdurun.

· Eski araba lastiklerinin içinde bahçenizde sebze örneğin patates yetiştirin.

· Benzin alırken deponuzu tam (full) doldurmayınız. Mümkünse, benzin almak için serin havaları seçiniz, çünkü, buharlaşarak havaya karışan benzin, sağlığımız için çok zararlıdır. Yakıt deposu kapağı muhakkak sızdırmaz olmalıdır.

· Araba yağınızın içinde, kurşun, nikel ve kadmiyum bulunmaktadır. Bir litre araba yağı bir milyon litre suyu kirletmektedir.

OTO LASTİKLERİ

Oto lastikleri bilinçli ve büyük fırınlarda yakılmalıdır. Atık Lastikleri yakmak için Küçükçekmece’deki Akçansa Çimento Fabrikası’na özel bir fırın alınmıştır. Atık lastikleri oraya gönderebilirsiniz. Lokman Hekim Sağlık Vakfı böyle bir çalışmayı yürüterek elde ettiği kazançla yoksul hastalara ilaç temin etmektedir.

Aracınıza lastik alırken, diğerlerinden daha uzun ömürlü olan radyal ve çelik kemerli lastikleri tercih ediniz. Lastiklerinizin havasını öngörülen basınçlarda tutmaya ve çok iyi korumaya gayret ediniz. Eskimiş ve çöpe atılmış araba lastikleri doğa için çok zararlıdır. Hele ısınma amaçlı yakılırsa, havaya geçen kanserojen gazlarla bu zarar artmaktadır.

ARABADAKİ ÇÖPLER

Araba camları silen çocuklar onun yerine ellerinde bir torba ile arabalardaki çöpleri toplayabilirler. Böylece çöpler sokaklara boşaltılmaz.

KURŞUNSUZ BENZİN KULLANIN !

Kurşunsuz benzin, normaline göre 30 kat daha az “Kurşun” (Pb) içermektedir. Elbette en güzeli hiç benzin tüketmemek. En azından bu tüketimi daha az zararlı yapabiliriz.

YOL ŞERİTLERİNİ ÇİZERKEN

Yol şeritlerini çizerken kullanılan, beyaz ve sarı renk veren (ZnO) zamanla toprak ve yer altı sularına karışarak “çok zararlı” sonuçlar vermektedir.

BİSİKLET KULLANIN

Bisiklet havayı kirletmez, sessizdir. Bisiklete binmek ayrıca çok sağlıklı bir spordur. Yerel yönetimlerden ısrarla bisiklet yolu isteyin. Unutmayalım yollar öncelikle çevre ve yaya dostu bisikleti olanlarındır.

KLİMA

Arabalara veya evlere konan soğutma tertibatı (klima), kullanılan soğutma gazları nedeniyle doğamıza büyük zararlar vermekte ve bu gazlar doğaya yayıldığında sera etkisi yaratmaktadır. Ayrıca sağlığınız açısından da klima zararlıdır.

TELEVİZYON BİR APTAL KUTUSUDUR !

Televizyon gözünüzü bozmaktadır. Kıymetli zamanınızı sömürmektedir. Hiç olmazsa her ay (6) gün çocuklarınıza televizyon seyrettirmeyin.

BUZDOLAPLARI

Eski buzdolaplarının içindeki CFC veya HCFC gazları atmosfere karışırsa büyük zararlar verir. Sadece İngiltere’de çöpe giden yılda 3 milyon buzdolabından yılda 2000 ton gaz atmofere atılmaktadır.

ENERJİ ve ISI YALITIMI

“Isı yalıtımı” veya apartmanınıza mantolama yaptırarak yakıttan %40 oranında tasarruf sağlayabilirsiniz. (Örneğin bizim apartmanda yapıldı, çok memnunuz.) Böylece, hem bütçenizi rahatlatır hem de çevrenize yararlı olursunuz. Isı yalıtımı, konut seçiminde önemli bir kriter olmalıdır.

· Evinizde ısıyı koruyunuz. Cam macunlarını yenileyiniz, pencere altlarını sünger veya bez ile izole ediniz. Apartman kapısının sürekli kapalı bulunmasını sağlayınız, radyatörleri mermer veya perde ile kapatmayınız.

· Kazan, baca ve radyatörlerin bakımı ve temizliği düzenli olarak yapılmalıdır. Kazan dairesindeki sıcak su boruları izole edilmeli ve soba boruları çatı seviyesine kadar uzatılmalıdır.

· Plastik maddeler, naylon torbalar, yanmış yağ, lastik, konfeksiyon ve ayakkabı artıkları ve çöpler kalorifer ve sobalarda kesinlikle yakılmamalıdır.

· Soba alınırken, muhakkak TSE belgeli olmasına dikkat edilmelidir. Ayrıca, uçucusu az kok kömürü veya antrasit yakanlar dışında tüm sobalar üstten yakılmalıdır ve kor halinde yanan kömürün üzerine yeni kömür atılmamalıdır. Sobanın, en fazla %66'sı kömürle dolu olmalıdır. Verimli bir yanma sağlamak için sobalara yeterli miktarda hava girmelidir ve sobanın havalandırma kapakları bunu sağlayacak kadar açılmalıdır.

· Bacalarından siyah dumanlar çıkan binalara girip, yetkili veya yöneticisini ikaz edin. Bu bir vatandaşlık görevidir.

· Çamaşır makinesi ancak tamamen dolunca kullanın

· Çorbanızın sürekli kaynamasına gerek yok, “ısınsın” yeterli olur.

· “Standart ampul” yerine, ekonomik halojen grubu lambalar kullanın. Aydınlatma maliyeti % 80 azalır.

· Aile bireyleri odalardan ayrılırken lambaları kapamaları gerekir. Gün ışığından mümkün olduğu kadar faydalanılmalıdır.

· Ütünüzü son çamaşırdan sonra prizden çekin.

· Bir akkor lamba (klasik lamba) kopmak floresan lamba ile değiştirildiğinde % 80 kadar aydınlatma maliyeti azalır.Eğer kullanıcısının bütçesi bir defada bir çok floresan lamba almaya elvermezse geride kalanları değiştirmek için aylık olarak sıraya konarak tamamlanması mümkündür.

· Aile bireylerinin odadan ayrılırken lambalarını kapatmalarını hatırlatacak notlar konulması faydalı olacaktır.

· Nadiren kullanılan elektrikli aletlerin fişlerini çekin

· Gün ışığıdan mümkün olduğunca faydalanılmalıdır. Odalar doğal aydınlık avantajını daha iyi kullanacak şekilde düzenlenmelidir.

HAYVAN KATLİAMI

· 5199 numaralı yasa ile ülkemizde herhangi bir sokak hayvanın öldürülmesi (itlafı) yasaktır. (Sayın Bakanımız Aksu ile Müsteşar Harput’a teşekkür ederiz.) Yasaya göre, her belediye festival adı altında Sezen Aksu, Sibel Can ve benzerlerine veya profesyonel futbola milyonlarca dolar ödemek yerine bir kısırlaştırma ve bakım merkezi kurmak zorundadır. Bu merkezlerde kısırlaştırma ve kuduz aşısı yapılan kedi ve köpekler bir küpe takılarak tekrar sokağa bırakılacaktır.

· Evinize kesik bir hayvan kafası, kanlı bir post yada ölü bir hayvan yerine, onların renkli, canlı fotoğraflarını, hareketli görüntülerini getirin.

· Hayvan postu, kürk, timsah derisi, deniz kabuğu gibi maddelerden yapılan eşyaları satın almayın ki yeni hayvanlar öldürülmesin !

· Çocuklarınıza; öldürmektense, gözlemlemekten zevk almayı, sevmeyi, yaşatmayı, büyütmeyi, doğayla mücadele etmektense onunla uyum içinde yaşamayı öğretin.

· Çocuklarınıza bitki ve hayvanları sevmesini öğretin. Hayvanları bir korku malzemesi olarak kullanmayın.

· Bir kumar çeşidi olan at yarışmalarından dolayı yılda 12 bin at sakatlanmaktadır.

· Yazın yağmursuz günlerde çevrenizde ufak bir kap içine su bırakın. Susayan hayvancıkları, karıncaları sevindirin. Susuzluk çok kötüdür, onlar dertlerini anlatamaz.

· Maalesef hayvanların % 23,5’u bizim attığımız çöplerle ve bilhassada naylonlardan ölüyorlar.

· Türkiye’de hayvan ticaretine, her yıl alınan Merkez Av Komisyonu kararlarıyla kısıtlama getirilmektedir. Bu kısıtlamaya göre, Türkiye’de doğal olarak üreyen hiçbir canlının ölü ya da canlı ticareti yapılamaz. Pazarlarda ya da pet-shop’larda saka, yeşil papağan, sincap, tilki gibi hayvanların satışı kesinlikle yasaktır. Böyle bir durumla karşılaştığınızda yapabileceğiniz şey, “satıcıları uyarmak” olmalı. Daha sonra bölgenizde bulunan Millî Parklar Av-Yaban Hayatı Müdürlükleri’ni arayıp, durumu anlatabilirsiniz. Unutmayın Şırnak’ta kaçak getirilmiş Komodor Canavarı bulundu.

· Evinizde, lokantalarda ve davetlerde bile artan ekmeklerinizi isteyin ıslatıp, kuşların, balıkların ve böceklerin yemesi için uygun yerlere bırakın.

· Sazlıklar, göllerin ormanlarıdır, tüm sığ tatlı su göllerinde ekosistemin sağlıklı bir şekilde sürebilmesi için sazlıklar çok çok önemlidir.

· Kuşlar için yuvalar hazırlayıp ağaçlara asın. Eko-sistemi bozarak hayvanların yaşam alanlarını daraltmayın.

· İstanbul’da 44 adet “Hayvan Bakım ve Kısırlaştırma Merkezi” var. Hafta sonları buradaki hayvancıkları ziyaret edin. Evinize alamıyorsanız bir tanesinin hamisi olun. Oralarda onlarca cins köpek “karşılıksız sevgi” bekliyor. (Yedikule Hayvan Barınağı Tel: (212) 633 58 57) Bu konuda örnek çalışmalarından dolayı Ayvalık, Sinop, Adapazarı,Fethiye Belediyelerine de teşekkür ederiz.

MEZBAHALAR

Mezbahalarda hayvanların çektiği çile ve eziyeti düşünürken buralarda büyük miktarlarda su tüketildiğini de unutmayın. Belli bir yaştan sonra “et yemeyerek” canlılara daha saygılı olabilirsiniz.

AEROBİK YERİNE

“Aerobik” yerine yani “özel jimnastik” yerine doğada yararlı işler yapın. Doğal yaşam bahçeleri hazırlayın, ağaç dikin, hayvanlara su kaynağı hazırlayın.

CEP TELEFONU KULLANICILARI !

Cep telefonlarının insan sağlığını çok tehdit ettiği sık sık uzmanlarca tartışılıyor. Hatta yakın bir gelecekte sık cep telefon kullanımlarında toplu ölümler olacağı tahmin ediliyor. Ama bir faydası var nüfus kontrolüne yardımcı olacak. İşte korunmanın yolları:

· Konuşma sırasında ve diğer zamanlarda antenle oynama alışkanlığınızdan vazgeçiniz.

· Telefonu kalbinizden, böbreklerinizden, yüzünüzden ve yanağınızdan mümkün mertebe uzak tutun.

· Arama yaptığınız sırada “sinyaller yoğunlaşıyor” ve zararı artıyor. Yanıt gelmeden telefonu kulağınıza götürmeyin.

· Şebekeye ulaşılamadığı durumlarda konuşmak için “arama tekrarı” yapmayın. Çünkü sinyaller fazlalaşıyor ve tehlikesi de artıyor.

· Araba ve dar alanlarda telefonlardan gönderilen vücuda zararlı sinyallerin miktarı artıyor. Onun için arabanızda kullanıyorsanız “araç kitini” veya “diafonu” tercih edin.

· Uzun süren konuşmalar yapmayın. Konuşma ne kadar uzarsa, sinyal oranı o derece artar. Eğer diyalog mecburen “uzun sürecekse” de hiç olmazsa kısa aralıklarla kulak değiştirin.

SEBZELER !

Sebzelerinizi çok pişirerek hem tatlarını hem de vitaminlerini kaybetmeyin.

BOL SU İÇİN

Kanımızın % 92’si sudur. Sağlıklı olmak için günde en az 2,5 litre su için !

PARFÜMLER VE KOZMETİK

Bir şişe parfümde 600 sentetik kimyasal madde vardır. Parfüm sektöründe çoğu zararlı ve tehlikeli olan 5 bin çeşit kimyasal madde kullanılmaktadır. Hayvanlar üzerinde test edilen kozmetik ürünlerini boykot edin.

SPREYLER

Spreyler tam 72 saat sıkılan yerde etkili olur. Doğal dengeyi bozar kendinize bile zararlıdır. İçindeki diehoruos ve pyrethirms gazları arıları bile öldürür. Hatta sudaki canlıları bile etkiler.

SOKAKTAKİ ÇÖPLER

Külleri lütfen normal çöple karıştırmayın

Herkes her gün yerden bir parça çöpü kaldırırsa, günde 60 milyon parça çöp ülkemizde toplanmış olur.

BELEDİYELERE !

· Halka sebze ekebilmeleri için küçük bahçeler tahsis edin. (Bakırköy Belediyesi yaptı.)

· Köy Hizmetleri (İller Bankası oldu) ile görüşerek ufak yerleşim merkezlerinde doğal arıtma tesisleri kurun. Bu konuda teknik bilgi alın.

· Tüm belediyeler hızla arıtma tesisi kurmak zorundalar. Arıtılmamış evsel ve sanayi atıkları hızla hem su kaynaklarımızı hem de toprağı kirletmektedir. Arıtılan su sulama için kullanılır. Ayrıca bu tesislerin elektriği daha ucuz olmalıdır.

· Vahşi çöp sahalarından kurtulun, Hem çöpü değerlendirin hem de çağdışı manzaralar sona ersin.

OKULLARIMIZIN ÇEVRE KOLLARI NELER YAPABİLİR ?

· Okulunuzun yemekhanesinden artan yemekleri civarınızdaki bir barınağa veya çiftliğe göndermeye gayret edin.

· Okul yemekhanesinden kalan yemek artıklarının “gübreye” dönüşeceği kompost çukurlarını hazırlayın. Bahçeniz varsa; çay meyve ve sebze artıklarını toplayarak çok kaliteli doğal gübre elde edersiniz.

· Kağıtları okulunuzda kesinlikle ayrı toplayınız. Bunun için yoksa atık kağıt kutusu edinin.

· Çevrenizde lüzumsuz reklam ve mektuplarla harcanan kağıt miktarını, dolayısıyla bu amaçla kesilen ağaç miktarını araştırın.

· Okul genelinde pillerinizi ayrı toplayınız. Özel bir atık pil kabı oluşturun.

· Öğretmenlerimiz çocukları “tatilya” yerine “Darıca Hayvanat Bahçesi” veya “İÜ Orman Fakültesinin Botanik Bahçesine” götürsünler. Lütfen çocuklara “hayvan ve bitkileri” tanıtın ve sevdirin. Tanırlarsa, anlarlarsa, severler, sayarlar ve korurlar

· Daha fazla güneş enerjisinden istifade edin! Okulunuzda bir “güneş paneli” kurabilirsiniz.

· Okulunuzun iç mekanına veya bahçesine imkanlar doğrultusunda “ağaç ve çiçek” ekin ve koruyun.

· Okul olarak bir “hatıra ormanı” için harekete geçiniz. (Ama sadece dikmek değil, tüm bakımını üstlenmek gerek)

· Mümkünse bisiklet yolları ile öğrencilerin büyük kampüslerde veya evden okula bisiklet ile gezmesini teşvik edin.

· “Kesilmiş çimleri” kompoze “gübre” olarak değerlendirebilirsiniz.

· Okulunuzda kullanmadığınız ikinci el “eşyaları” takas etmek amacı ile okulunuzda özel günler hazırlayınız.

· Evlerde artan boyaları, okula getirin ve bu boyaları okulunuzun duvarlarını çevre konulu resimler yaparak değerlendirin. Unutmayın “çöpe” giden boyalar toprak ve suyu kirleterek çok zarar vermektedir.

· Okulunuzun ısı izolasyonun durumunu araştırın ve okul yönetimine izolasyonu daha iyileştirmesi için uyarınız. Unutmayınız ki yakılan “her yakıt” doğaya zarar vermektedir.

· Çevrenizde bulunan ve ürettiği kimyasal maddelerle doğaya zarar veren tesisler varsa onları okulca ziyaret edip, bilgi alın doğaya zarar veren bu işlemi değiştirmesi için ricada bulunun.

· Sık sık okulunuzda çevre konulu konferanslar ve paneller organize ediniz.

· Pet şişelerin altını ve üstünü kesin, içine toprak bir meyve çekirdeği veya çam fidanı koyup tekrar toprağa gömün.

· İstanbul’un sembolü olan güzelim erguvan ağacının yaygınlaşmasına yardımcı olun.

· Atık malzemelerle resimler ve heykeller yapıp, okulunuzda sergileyin. (Fatih Gelenbevi Lisesi gibi.)

· Her gece yatağa yatınca bir muhasebe yapın lütfen, hayatınızın “başarı çıtasını” yükseltin.

· Bir süre çiftlikte çalışın, bölgenizdeki hayvan çeşitlerini sayıp bir liste hazırlayın. İklimlerin bu hayvanlara etkilerini inceleyin.

· ÇEP (Çevre Eğitim Proje) çalışmalarına katılın, kaymakamlıklarla işbirliğine girin. Çevre projeleri hazırlayarak yarışmalara katılın.

Siz de fidan yetiştirebilirsiniz.

Tohumu bulun: Bu, manavdan alacağınız kestane veya ceviz olabileceği gibi, meyvesini yediğiniz iğde de olabilir. Ayrıca çam, palmiye, defne gibi ağaçların –ki bunlar parklarda bolca var- altına düşen tohumları toplayabilirsiniz.

Tohumu ıslatın: Su dolu bir kaba koyup, suyunu arada değiştirerek ve kurumamasına dikkat ederek gözleyin. (Ceviz, meşe, çam gibi tohumların suyun üstünde kalanları baştan atın, çünkü içleri boştur.) Çam için birkaç gün ıslatmanız yeterlidir.

Islatılmış tohumu toprağa ekin: Toprağı koymak için küçük torbalar, tetrapak kutular, ağzı kesilmiş pet şişeleri kullanabilirsiniz. (Keşke olmasalar da kullanmasak.) Altına mutlaka bir delik açın. Tohumu üstten kendi kadar, derine yerleştirin ve kurumamasına dikkat edin.

Bayat Ekmeği Nasıl Değerlendirmeli !

Bayatlayan ekmekleri atmıyorsunuz değil mi ? Çünkü bayat ekmekler köfte yapımında kullanılabilir. Yağda kızartılarak çorbaların yanında ikram edilebilir, ekmek tatlısı yapılabilir, tirite doğrayabilir, papara gibi değişik lezzette yemekler hazırlayabilirsiniz. Ya da dilimler halinde kesip fırında kızartmak suretiyle yararlanmak mümkündür.

SİGARANIN FAYDALARI (Bir Şaka) !

Evine hırsız girmez çünkü sabahlara kadar öksürür.

Üzerine sinek konmaz çünkü buram buram nikotin kokar.

Fazla yorulmaz çünkü yorulunca tıkanır.

Yürümek için zorlanmaz çünkü tekerlekli sandalyede gezdirilir,

İhtiyarlamaz çünkü genç yaşta sevdiklerine kavuşur.

Sigara içenlerin yüzlerine renk gelir, çünkü dişleri ve bıyıkları sapsarı olur.

Vücutları kuş gibi hafiftir çünkü ileri dönemde dolaşım bozukluğundan ötürü önce parmakları sonra da el ve ayakları kesilir.

Ticari markası ne olursa olsun kaynağı tütün olan bütün içeceklerin tek bir markası vardır: KANSER

Eğer sigara içiyorsanız !

İnsan beyni çok şeye muktedirdir. Karar verip, birden bırakın veya bırakmak için bir gün tespit edin. Örneğin bazı sigara aşıkları “ramazan” boyunca sigara içmiyorlar. Ama, içmeye devam edecekseniz, başta aileniz olmak üzere tüm insanların da sigara içmeme ve kanser olmama özgürlüğüne saygı gösterin.

Sigaraya başlamışsanız

Gençler henüz bu hatayı yapmadıysanız sakın ama sakın bir kez bile denemeyin. Bir kere denediniz mi bırakması inanın oldukça zor.

BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ ?

· ABD çok tüketen, aşırı şişman ve rahatsız kişilerin ülkesidir. Yılda 53 milyon otomobil üretilen bu ülkede her gün 200 bin ton yenilebilir yiyecek, 20 bin adet özel otomobil ve 5 bin adet otobüs çöpe veya hurdaya gitmektedir. Moda ve reklâm sektörünün tüketimi körüklediği ABD’de, her yıl sadece 500 milyon adet çakmak çöp sahalarına gönderilmektedir.

· Ülkemizde her saat başı 13 kişi sigara yüzünden hayata veda ediyor. Maalesef her gün 3 bin gencimiz sigaraya başlayıp, bini bu yüzden erken ölüyor. Sigarada bulunan fare zehiri dahil 4 bin zehirli madde, 5 bin farklı hastalığa neden oluyor.

Türkiye dünyanın dördüncü büyük sigara tüketicisi olarak yurt dışına yılda ortalama 6,5 milyar dolar ödeme yapıyor.
Sigara evinizde içilirse sizi en az (8) saat etkiliyor ve her tarafa siniyor. Hatta perdelerinizi bile sarartıyor.
Sigara içenlerin içmeyenlere göre % 50 oranında kansere yakalanma riski olduğunu biliyor musunuz ?
Sigara içenlerin içmeyenlere göre % 75 oranında daha çabuk yaşlandığını cildin bozulduğunu biliyor musunuz ?
Nargile, puro, pipo ve sigaranın zararları “ekmek ile pide” arasındaki farktır. Ancak nargile sulu şekilde ciğere ulaştığından diğerlerinden 3 kat daha da zararlı. Artık aroma içeren nargileler yasaklandı.
Günde iki paket sigara içen bir kişinin sigaraya ödediği bu para ile her gün yarım kilo et ya da 4 kg meyva ya da 20 tane ekmek alabileceğini biliyor musunuz ?
Günde iki paket sigara içen bir kişinin 10 yılda sigara verdiği para ile bir ev satın alabileceğini bilin.

· İstanbul’da da günde 8500 ton çöp çıkmaktadır.

· Bir insan, yaşamı boyunca ağırlığının 500 katı kadar çöp üretebilmektedir.

· Dünyada her yıl 7 milyar kilogram çöp denize atılmaktadır.

· En kıymetli çöp “steril yoğurt” kabıdır. Boya yapımında kullanılır. Petler elyaf yapımında hammadde olur.

· Gelişmiş ülkelerde 70 bin ayrı cins kimyasal madde üretilmektedir. Bir Amerika vatandaşının bir yılda kullandığı orman ürünleri, tam 7 adet ağaca karşılık gelmekte ve her Amerikalı ömrü boyunca 13 adet sığır yemektedir.

· Farmakolojik maddeler, boyalar, antiseptikler, pestisitler… gibi kimyasal maddelerin aşırı üretimi sonucu bugün artık kimyasal bir kaos yaşanmaktadır. Üretimi yapılan kimyasal bileşik sayısının 65 milyon çeşidi bulunduğu bilinmektedir.

Yapılan araştırmalar, fazla tüketen kişinin daha az mutlu olduğunu ortaya koymuştur. Dünyanın en mutlu insanı çok fakir bir ülke olan Bangladeş’te yaşamaktadır.
Tarımsal üretimde 40 çeşit kimyasal ilacın kronik etkilerinin yanı sıra, kullanımı sırasında akut zehirlenme ve ölüm olayları da görülüyor. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, her yıl 500 bin kişi tarım ilaçları ile zehirleniyor ve bunlardan 5 bini bu nedenle yaşamını yitiriyor. Bugün ABD’de ve ülkemizde yaygın olarak kullanılan tarım ilaçlarının beyin, lenf kanseri ve lösemi yaptığına dair veriler giderek çoğalıyor.
Hızla yayılan “fast food” zincirleri, ülkelerin geleneksel yemek kültürlerini yok etmekle kalmayıp, insanlara sağlıksız, kolesterollü, hormonlu ve bol kalorili yiyecekler sunulmaktadır. (Örneğin, Obez hastalığı)

· Son 100 yıl içinde 30 bin bitki türünün tamamı kaybolmuştur. Pek çok uzman şimdiki çevre değişim hızı ile bu yüzyılın sonuna kadar yaşayan türlerin yarısının tükenmiş olacağına inanıyor. Bunlar arasında bazı hastalıkların tedavisinde tek çözüm olan bitki türleri de vardır. Örneğin kalp hastalarının tedavisinde kullanılan “dijioksin” adlı madde, “yüksük otu”ndan elde edilmektedir. Kan kanseri hastalığının tek önemli ilacı olan “catharanthus rozeus” adlı bitkinin Madagaskar adası'na yayıldığı alanın %90'ı şimdiden ortadan kalkmıştır. Belki de AIDS veya kanserin kesin tedavisinde kullanılacak bitkiyi bu arada yok ettik.

· Amerika'da her yıl sadece atılabilir çocuk bezi yapımında kullanılmak için 1 milyar ağaç kesilmektedir.

· Yılda 20 bin ton kâğıt ithal eden ülkemizde her yıl ortalama 700 bin adet ders kitabı organizasyon bozukluğu ve müfredatta yapılan değişiklik nedeniyle kullanılmaz hale geliyor ve eğer değerlenmezse 40 bin ton kâğıt çöpe gidiyor. Bu kitaplar okul yönetimlerince toplanarak gelecek yıllarda öğrencilere tekrar dağıtılabilir veya Doğu ve Güneydoğu Anadolu’daki okullara gönderilebilir. Ülkemizde yılda bir milyon ton kâğıt gereksiz yere israf ediliyor.

· Bir büro elemanı yılda 81 kilo yüksek vasıflı kâğıdı çöpe atıyor.

· İnsanların birbirlerine gönderdikleri yazılı evrakların %44’ü hiç okunmuyor. Kağıtların arka yüzünü kullanın. Bir insan ömrünün 8 ayı ise gereksiz yazışma zarflarını açarak geçiyor. Yalnızca 100 bin aile gereksiz yazışmaları durdurursa her yıl 150 bin ağaç kesilmeyecek.

· Fuarlarda gelip geçene zorla dağıtılan reklam ve broşürlerin acaba ne kadarı okunuyor !

· Lütfen gazetelerin, lüks kağıda basılmış hiçbir kültür değeri olmayan magazin ve futbol eklerini satın almayın.

· Türkiye’nin yıllık kağıt tüketimi 1,9 milyon tondur. Bulunduğunuz iş yerlerinizdeki artık kağıtları ve okunmuş gazeteleri, lütfen kirletmeden, ıslatmadan biriktirilip değerlendirilmesini sağlayınız. Eğer miktarı fazla ise Lokman Hekim Sağlık Vakfı size bir atık kabı getirecektir. Her okul, her fabrika site yöneticisi atıkları ayrı toplanması için gayret sarf etmelidir.

Mahallenizde, sokağınızda veya bahçenizde “bir ağaç kesiliyorsa” (Lütfen dikkat ! Budanıyor” olmasın) lütfen hemen ilçenizin park ve bahçeler müdürlüğüne müracaat edin. İki saat içinde size cevap vermeliler. Ayrıca her an ilçe kaymakamlığına bir dilekçe ile şikayet edebilirsiniz.
Son otuz yıl içinde tarım arazilerimiz yarı yarıya azaldı. Unutmayalım 1 santimetreküp toprağın oluşması için 100 yıl gerekiyor. Erozyon kabul edilen sınırların çok üstünde.
İzmit ve İzmir Körfezleri ile Ergene ve Büyük Menderes Nehirlerinin durumu içler acısı.
Yılda 100 milyon su kaplumbağası ve balık, plastikler ve balık ağları yüzünden ölüyor.
Karadeniz ve Marmara Denizi dünyanın en kirli denizleri haline geldi.
Akdeniz’de 3 bin 215 belediyeden ancak 141’inde kanalizasyon sistemi bulunuyor.
Akdeniz’e yılda 650 bin ton petrol türevleri, 120 bin ton mineral yağ, 60 bin ton deterjan, 100 bin ton cıva, 38 bin ton kurşun, 21 bin ton çinko, 320 bin ton fosfor ve 800 bin ton azot akıtılmakta ve bunların sonucu olarak Akdeniz yavaş yavaş ölmektedir.
Körfez Savaşı sonrası Basra Körfezi’ne dökülen 8-10 milyon varil petrolün körfezdeki canlılar üzerindeki etkilerinin giderilmesi 180 yıl sürecektir.
Dünyadaki akarsuların % 10’u kirli ve okyanuslara her yıl 6,5 milyon ton çöp dökülüyor.
Marmara Denizinde bulunan 300 balık cinsinden geriye sadece 10 – 14 çeşit balık kaldı. Neyse durum pek de iç açıcı değil !

Bundan 2600 yıl önce yazılmış bir Çin şiirinde bir ozan bakın ne demiş :

Eğer bir yıl sonrasını düşünüyorsan, bir tohum ek.

Eğer on yıl sonrasını düşünüyorsan, bir, ağaç dik

Eğer yüz yıl sonrasını düşünüyorsan, insanları eğit,

Bir tohum ekerek bir kez ürün alırsın,

Bir ağaç ekerek on katı ürün alırsın,

İnsanı eğitirsen, yüz kat ürün alırsın.

Ama hep birlikte hareket ederek dünyamızı kurtaracağız, buna inanıyorum. Zaten inanmasak bunları size dağıtmazdık.

İlgi ve desteğinize şimdiden teşekkür eder, Sağlıklı, başarılı günler dilerim.

LÜZUMLU TELEFONLAR

· Sigara ile Savaşanlar Vakfı ve Derneği (Mecidiyeköy)

Tel: (212) 216 26 24 (Sigarayı bırakmak için)

· Eski ev eşyalarınızı (Çekyat, koltuk, vitrin, buzdolabı) “Beyoğlu Belediyesi” ayrı toplayıp değerlendirebilecek! Lütfen arayın (212) 253 67 31

· Kırık cam Cam Kumbaraları İçin:, Şişe Cam A.Ş.

(Yetkili: Mustafa Özcan, Topkapı Fabrikası (ayda en az 750 adet şişe atılsın istiyorlar)

Tel: (212) 350 50 50 ve (216) 464 42 00 Camsiad, Gürkan Özbek (Müteahit)

· Beyaz Masa Belediye(Her türlü şikayet için)

(212) 252 77 55

· Lokman Hekim Sağlık Vakfı (Atık kağıt ve kullanılmış araç lastikleri için)

Tel: (262) 743 84 90 – Sn. Hasan Tepe: (532) 276 32 97

Kullanılmış araç lastikleri, Büyükçekmece Akçansa Çimento Fabrikası özel yakma fırınında kullanılıyor.

· Tema Vakfı, Erozyon ve Yeşilin Yok Olması (Merkez 4. Levent)

Tel: (212) 283 78 16

· Pil Kutusu Yapımı

Ece Tur, Kazım Yeniçeri Tel: (216) 481 80 75, (532) 351 13 42

· Büyükşehir Belediyesi (Atık kağıt, ambalaj ve piller için) (Yetkili: Bülent, Yılmaz ve Habib Bilge Bey) Tel: (212) 674 26 27, (212) 674 75 77

· Kaçak ağaç kesimi ve orman yangını (Tüm Türkiye için) ihbar: Orman Müdürlüğü

Tel: 177

· “Şehir içi Ağaç Kesimlerini ” şikâyet etmek veya doğru bilgi almak için: Park ve Bahçeler Müdürlüğü Budamalar Şefliği, İbrahim Dedeoğlu Tel: (533) 617 97 35

· Doğal Hayatı Koruma Derneği (Sirkeci)

Tel: (212) 528 20 30 (212) 528 20 40 (fax)

· Yedikule Hayvan Barınağı (Burada her cins köpeği sahip edinebilirsiniz.)

Tel: (212) 633 58 57 (Mimar Meral Hanım)

· Jandarma Çevre Timi (156) (Jandarmanın görev yaptığı her yerde kaçak inşaat, kaçak ağaç kesimi) Tel :(212) 285 21 04

· Jandarma Özel Çevre Timleri (Manyas Gölü – Bandırma, Kızılırmak Deltası – Bafra, Tuz Gölü – Cihanbeyli, Manavgat – Antalya)

Tel: (505) 484 11 11, (533) 612 54 44

· Deniz Polisi (Kaçak Avlanma ve Deniz Kirliliği)

Tel : (212) 534 59 20

· Darıca Hayvanat Bahçesi (Gebze)

Tel: (262) 653 19 20 / (262) 653 13 74

· İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi (Botanik Bahçe ve Anıt Ağaçlar )

Prof. Dr. Ünal Asan (212) 226 11 03 / 307

· Seta (Atık plastik ve PVC toptan toplanması) (Pek ilgili değil.)

Semih Tugay (212) 210 50 28

· 107 yıllık hayır kurumu “Darülaceze” orada yaşayan 650 sakini ile siz gönüllüleri ve birlikte çalışmak için okulları yanında görmek istiyor. Rehabilitasyon Şefi, Havva Gürek, Darülaceze, Okmeydanı Tel: (212) 222 78 68

· Afrika’da açlığa karşı “yaşam savaşı” veren çocuklara yardım için internet adresi (www.freefood.com)

· Çağlayan’da futbol sahasının yanındaki Kadın Koordinasyon Merkezi, kullanılmış, giysi, ayakkabı ve her türlü ev eşyasını temizliyor, onarıyor, paketliyor ve her ilçedeki teşkilatları aracılığı ile yerinde inceleme yapıp ihtiyaç sahiplerine ulaştırıyor. (Müdür Tuğba Taş Tel: (212) 320 08 60)

· Doğal Arıtma Tesisi Kurmak için (Küçük boyutta köylerde, ilçelerde)

İller Bankası, İnşaat Daire Başkanı, Mustafa Atalay Tel: (312) 287 72 07