Dünya Miras Listesinde Türkiye
Dünya Miras Listesinde Türkiye...
Bütün insanlığın ortak mirası olarak kabul edilen evrensel değerlere sahip kültürel ve doğal sitleri dünyaya tanıtmak, toplumda sözkonusu evrensel mirasa sahip çıkacak bilinci oluşturmak ve çeşitli sebeplerle bozulan, yokolan kültürel ve doğal değerlerin yaşatılması için gerekli işbirliğini sağlamak amacıyla UNESCO’nun 17 Ekim – 21 Kasım 1972 tarihleri arasında Paris’te toplanan 16. Genel Konferansında sorunun uluslararası bir sözleşme konusu yapılmasına karar verilmiş ve 16 Kasım 1972’de “Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme” kabul edilmiştir. Türkiye, bu sözleşmeyi 23 Mayıs 1982 tarihinde onaylanmış ve 1983 yılında Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
2000 yılı sonu itibariyle Dünya genelinde Dünya Miras Listesine kayıtlı 690 kültürel ya da doğal varlık bulunmaktadır. Bunların 530 tanesi kültürel/arkeolojik sit, 137 tanesi doğal sittir. 23 tanesi ise karma (kültürel/doğal) sittir. Her yıl gerçekleşen Dünya Miras Komitesi toplantıları ile bu sayı artmaktadır.
Ülkemiz, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğünün sorumluluğu altında yürüttüğü çalışmalar neticesinde bugüne kadar Dünya Miras Listesine 9 adet varlığımızın alınmasını sağlamıştır.
Bu varlıklardan; İstanbul, Safranbolu, Boğazköy, Nemrut Dağı, Xanthos-Letoon, Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, Truva Arkeolojik Kenti kültürel, Pamukkale ve Göreme-Kapadokya hem kültürel, hem doğal miras olarak listeye alınmıştır.
Dünya Miras Listesindeki Doğal ve Kültürel Varlıklarımız
Sıra : 356
Niteliği : Kültürel
Varlığın Adı : İstanbul’un Tarihi Alanları
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi : 6.12.1985
Sıra : 357
Niteliği : Doğal / Kültürel
Varlığın Adı : Göreme ve Kapadokya Milli Parkı
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi : 6.12.1985
Sıra : 358
Niteliği : Kültürel
Varlığın Adı : Divriği Ulu Cami ve Darüşşifası
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi : 6.12.1985
Sıra : 377
Niteliği : Kültürel
Varlığın Adı : Hattuşaş (Boğazköy)
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi : 28.11.1986
Sıra : 448
Niteliği : Kültürel
Varlığın Adı : Nemrut Dağı
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi : 11.12.1987
Sıra : 484
Niteliği : Kültürel
Varlığın Adı : Xanthos-Letoon
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi : 9.12.1988
Sıra : 485
Niteliği : Doğal / Kültürel
Varlığın Adı : Pamukkale – Hierapolis
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi : 9.12.1988
Sıra : 614
Niteliği : Kültürel
Varlığın Adı : Safranbolu Şehri
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi : 17.12.1998
Sıra : 849
Niteliği : Kültürel
Varlığın Adı : Truva Arkeolojik Kenti
Dünya Miras Listesine Alınma Tarihi : 2.12.1998
Uygarlıkların beşiği olarak çok zengin bir kültürel ve tarihi mirasa sahip olan Ülkemizin bu zenginlikleri eşsiz doğal güzelliklerle de desteklenmektedir.
Bir çok dünya ülkesi için 9 adet varlığın Dünya Miras Listesinde yer alması ülke ve dünya ölçeğinde sayısal olarak yeterli görülebilecekken, Türkiye’nin sahip olduğu zenginlikler dikkate alındığında bu sayının olması gerekenin çok altında olduğu açıktır. Tarihin her döneminde farklı uygarlıklara ev sahipliği yapmış olan Anadolu’daki bu uygarlıklara ait mimari ve yöresel çeşitlilikleri, farklı bölgeleri ve farklı kültürlerin tanıtımı ve yansıtılması açısından bu sayı yetersiz kalmaktadır.
Dünya Miras Listesinde yer alan 9 varlığın yanısıra UNESCO Dünya Miras Endikatif (Geçici) Listesinde yer alan Efes ve Karain örenyerlerine ait adaylık dosyaları UNESCO Dünya Miras Merkezine gönderilmiştir.
Diğer yandan Dünya Miras Listesinde daha fazla kültürel ve doğal varlıkla temsil edilebilmemiz için gerekli olan geçici liste (endikatif liste) UNESCO Genel Müdürü Mr. Koichiro Matsuura’ya bizzat sunulmuştur. Bu listede 2 doğal külterel alan, 2 kültürel peyzaj alanı, 12 kültürel varlık olmak üzere toplam 16 adet varlık bulunmaktadır.
UNESCO Dünya Miras Merkezi’nce onaylanan bu listede yer alan varlıklara ilişkin dosyalar kapsamlı olarak hazırlanacak ve Dünya Miras Komitesinin onayına sunulacaktır. Bu aşama oldukça uzun bir süreç olup, Dünya Miras Merkezinin uygun görüşü ve ICOMOS (Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi) ve/veya IUCN (Uluslararası Dünya Doğayı Koruma Birliği) uzmanların yerlerinde inceleme yapmalarını takiben büro ve komitenin onayı ile Dünya Miras Listesine alınmaları mümkün olabilecektir.
Liste hazırlanırken önerilen varlıkların, mimari, tarihi, estetik ve kültürel değerlerinin yanısıra ekonomik, sosyal, sembolik ve felsefi özellikleri de dikkate alınmıştır. Ülkemizde Dünya Miras Listesinde olması gerektiğini düşündüğümüz onlarca varlık bulunmakla birlikte UNESCO’ya taraf ülkelerin Dünya Miras Listesinde dengeli olarak yer almalarına önem verildiğinden, arzu edilenden daha az sayıda varlık bu aşamada geçici listede yer almaktadır.
Amacımız; bu evrensel kültür değerlerimizin özellik ve güzelliklerin Dünyaya tanıtılması ve uluslararası katkılarla korunarak gelecek kuşaklara en iyi ve korunmuş şekilde aktarılmasıdır.
Dünya Miras Merkezince 2000 yılı içinde onaylanan Geçici (Endikatif) Listede aşağıdaki varlıklarımız yer almaktadır.
1) Selimiye Cami ve Külliyesi (16. yy)
2) Bursa ve Cumalıkız Osmanlı Kentsel ve Kırsal Yerleşimleri (13. yy. 15. yy)
3) Konya Selçuklu Başkenti
4) Alanya Kalesi ve Tersanesi
5) Selçuk Kervansarayları Denizli – Doğubeyazıt Güzergahı (13. yy)
6) Ishakpaşa Sarayı (17. yy)
7) Harran ve Şanlıurfa Yerleşimleri (17. yy – 19. yy)
8) Diyarbakır Kalesi ve Surları (12. yy)
9) Mardin Kültürel Peyzaj Alanı (13. yy)
10) Ahlat Eski Yerleşimi ve Mezar Taşları (12. yy – 13. yy)
11) Sümela Manastırı (5. yy – 19. yy)
12) Alahan Manastırı (7. yy)
13) St. Nicholas Kilisesi (7. yy – 8. yy)
14) St. Paul Kilisesi, St. Paul’s Kuyusu ve Çevresi
15) Kekova
16) Güllük Dağı – Termessos Milli Parkı
1- Selimiye Camii ve Külliyesi
Yeri : Marmara Bölgesi
Boylam : 260 34’ Doğu
Enlem : 410 41’ Kuzey
Kriter : a) i, ii, iii, iv, Kültürel
Mimar Sinan’ın Ustalık Dönemi eseri ve mimarlık sanatının en görkemli örneklerinden biri olan Selimiye Camii ve Külliyesi 16. yy.’da Sultan III. Selim adına yaptırılmıştır. Ustalık, işçilik ve malzemesi ile Türk mermer işlemeciliğinin seçkin bir örneği olarak adaylık için önerilmektedir.
2- Bursa ve Cumalıkızık Osmanlı Kentsel ve Kırsal Yerleşimleri
Yeri : Marmara Bölgesi
Boylam : 290 04’ Doğu
Enlem : 400 12’ Kuzey
Kriter : a) i, iii, iv, Kültürel
İlk kez M.Ö. 200 yılında yerleşim görmüş olan Bursa, Roma ve Bizans dönemlerinden sonra Osmanlıların ilk başkenti olarak en görkemli yıllarını yaşamıştır. Osmanlıların ilk altı padişahı döneminde yapılmış olan 127 cami, 45 türbe, 34 medrese, 25 han, 37 hamam ve 14 imarethane ile Bursa Merkezi ve Osmanlıların Bursa’yı fethi sırasında lojistik destek görevi gören gelenekleri, geleneksel mimarisi ve yaşam biçimi ile Osmanlı köyü olarak yaşayan Cumalıkızık Köyü adaylık listesinde yer almaktadır. Özellikle Bursa İl merkezinin listede yer alması Türk-İslam mimarlığının dünyaya tanıtımı açısından da yararlı olacaktır.
3- Konya Selçuklu Başkenti
Yeri : Orta Anadolu Bölgesi
Boylam : 320 30’ Doğu
Enlem : 370 52’ Kuzey
Kriter : a) i, ii, iv, Kültürel
12. ve 13. yy’da Selçuklu Türklerinin başkenti olan Konya, Selçukluların Asya’dan getirdiği sanatsal öğelerin ve taş işçiliğinin en görkemli eserlerini barındırır.
Konya Kalesi, Alaaddin Camii, Sırçalı Medrese ve birçok irili ufaklı camii ve mezar Konya’daki Selçuklu anıtlarının örnekleridir. Halen yaşayan bir kent olarak Selçuklu mimarisi, uygarlığı ve kültürel geleneklerinin tek örneğidir.
4- Alanya Kalesi ve Tersanesi
Yeri : Akdeniz Bölgesi
Boylam : 310 59’ Doğu
Enlem : 360 32’ Kuzey
Kriter : a) iii, iv, Kültürel
Alanya’nın Helenistik dönemlere dek tarihlenen kalesi Roma, Bizans ve son olarak da Selçuklulara ev sahipliği yapmıştır. Kalede bulunan Selçuklu sarnıcı, Bizans Kilisesi, Sultan Sarayı ve Selçuklu hamamı kalıntıları geleneksel kent dokusuyla bütünleşmiştir. Tarihi Alanya Tersanesi ise Selçuklular tarafından yapılmış ve bugüne dek korunabilmiş tek tersane olma özelliğini taşımaktadır.
5- Selçuklu Kervansarayları (Denizli-Doğubeyazıt Güzergahı)
Yeri : Güzergah Anadolu’da Batı-Doğu yönünde uzanmaktadır.
Kriter : a) ii, iii, iv, Kültürel
Orta Asya’daki göçebe Türk boylarının geleneksel yaşam biçiminden esinlenerek Selçuklu Dönemi kültür ve mimarisinde önemli bir yer tutmuş olan kervansaraylar ve hanlar en çok bu dönemde çeşitlenmiş ve Anadolu mimarisini de etkilemiştir. Ülkemizin sınırla dışında Asya’ya da uzanan bu güzergah üzerinde yer alan kervansaray ve hanlar Denizli-Doğubeyazıt kervan yolu örneklenerek Dünya Miras Listesine “Kültürel Peyzaj” olarak önerilmektedir.
Öneri Güzergahta Yer Alan Önemli Han ve Kervansaraylar
Akhan
Pınarbaşı Han
Eğridir Han
Pınarpazarı Hanı
Kantarcı Han
Obruk Han
Oklu Han
Sultan Han (2)
Akhan
Ağzıkarahan
Sünnetli Han
Sikre Han
Ertokuş Han
Kireli Han
Elikesik Han
Kavak Han
Kuruçeşme Han
Altınapa Han
Sadettin Han
Zincirli Han
Akbaş Han
Öresin Han
Han Camisi
Sultan Han
Şahruk Köprüsü Han
Lala Kervansarayı
Gedik Han
Latif Han
Mugar Han
Cibci Han
Pervane Han
Kargı Han
Köprüköyü Hanı
Mamahatun Kervansarayı
Hacı Bekir Han
6- İshak Paşa Sarayı
Yeri : Doğu Anadolu Bölgesi
Boylam : 440 08’ Doğu
Enlem : 390 31’ Kuzey
Kriter : a) i, iii, iv, Kültürel
18. yy’da inşa edilen ve Topkapı Sarayı’nın küçük bir örneği olan İshak Paşa Sarayı taş oymacılığı ve bezemelerinde hanlar ve kervansaraylar güzergahı üzerinde yer alması nedeniyle İran’dan Anadolu Selçuklu devletine, Gürcistan’dan Kafkasya’ya kadar çok değişik kültürlerin izlerini taşımaktadır ve özellikleri ile Dünya Miras Listesine önerilmektedir.
7- Harran ve Şanlıurfa Yerleşimleri
Yeri : Güney Doğu Anadolu Bölgesi
Kriter : a) i, ii, iii, iv, Kültürel
Peygamberler Şehri olarak bilinen Şanlıurfa, Yukarı Mezopotamya’nın bereketli ovalarında kurulmuş tarihi bir yerleşimdir ve yöresel mimari ve geleneksel taş işçiliğinin en güzel örnekleri olan çok sayıda tarihi, dini, resmi ve sivil mimari örnekleriyle bezenmiştir.
Kentin güneyinde yer alan Harran ise tarihi şehir surları, geleneksel konik çatılı kerpiç evleri ve birçok İslam alimini yetiştiren Harran İslam Üniversitesi ile benzersizdir.
8- Diyarbakır Kalesi ve Surları
Yeri : Güney Doğu Anadolu Bölgesi
Boylam : 400 14’ Doğu
Enlem : 370 55’ Kuzey
Kriter : a) i, iii, v, Kültürel
Diyarbakır Kalesi 5.500 metre uzunluğundaki surları ile Dünyada Çin Seddi’nden sonraki en uzun ve en korunmuş şehir surları ve hala yaşattığı ortaçağ havası ile Dünya Miras Listesine önerilmektedir.
9- Mardin
Yeri : Güney Doğu Anadolu Bölgesi
Boylam : 400 44’ Doğu
Enlem : 370 19’ Kuzey
Kriter : a) ii, iii, iv, Kültürel (Kültürel Peyzaj Alanı)
Doğal yapı ile insan etkileşimi sonucu ortaya çıkan taş mimarisinin benzersiz dini ve geleneksel yapılarını barındıran Mardin, bir ortaçağ kenti görünümüyle “kültürel peyzaj alanı” olarak Dünya Miras Listesine önerilmektedir.
http://www.nuvis.com.tr/mardin
10- Ahlat Eski Yerleşimi ve Mezar Taşları
Yeri : Doğu Anadolu Bölgesi
Boylam : 420 30’ Doğu
Enlem : 380 45’ Kuzey
Kriter : a) i, iii, Kültürel
Van gölü kıyısında yer alan ve tarihi Urartulara kadar inen Ahlat yerleşimi ve Selçuklu dönemi taş işçiliği, inanışları ve yaşam biçimini en güzel şekilde yansıtan mezar taşları ve anıt eserleri ile Dünya Miras Listesine önerilmektedir.
11- Sümela Manastırı
Yeri : Karadeniz Bölgesi
Boylam : 390 02’ Doğu
Enlem : 400 48’ Kuzey
Kriter : a) i, iii, iv, Kültürel
Altındere vadisi’nin dik yamaçlarında doğal yapı ile bütünleşen manastır kompleksi tasarım, malzeme, mimarlık ve işçilik açısından eşsiz bir yapı olarak adaylar arasında yer almaktadır.
12- Alahan Manastırı
Yeri : Akdeniz Bölgesi
Boylam : 320 31’ Doğu
Enlem : 370 52’ Kuzey
Kriter : a) i, iii, iv, Kültürel
M.Ö. 5. yy başlarında yapıldığı bilinen ve doğal yapı ile bütünleşmiş olan Alahan Manastırı, bir manastır ve ona bağlı kilise ile müştemilat yapılarından oluşmakta ve malzeme, tasarım ve yapıdaki süslemeleri ile Bizans Dönemi dini mimarisinin ender örneklerinden biri olarak Dünya Miras Listesine önerilecek adaylar arasındadır.
13- St. Nicholas Kilisesi
Yeri : Akdeniz Bölgesi
Boylam : 360 7.5’ Doğu
Enlem : 290 58’ Kuzey
Kriter : a) iii, iv, Kültürel
Milattan önce 5. yy’a ait bir Likya yerleşimi olan Myra antik kenti ve kentte yer alan St. Nicholas Kilise kompleksi ve farklı dönemlere ait yapılar barındıran Bizans dini mimarisinin önemli bir örneğidir.
14- St. Paul Kilisesi, St. Paul Kuyusu ve Çevresi
Yeri : Akdeniz Bölgesi
Kriter : a) ii, iii, iv, Kültürel
St. Paul’un doğum yeri olarak bilinen Tarsus St. Paul Kilisesi ve kuyusu ruhani bir merkez olarak mevcut geleneksel kent dokusu ile bütünleşmiş biçimiyle, Dünya Mirası endikatif listesindedir.
15- Kekova
Yeri : Akdeniz Bölgesi
Boylam : 290 53’ Doğu
Enlem : 360 13’ Kuzey
Kriter : a) i, iii, Doğal a) ii, iii, Kültürel
Akdeniz Bölgesinde yer alan Kekova Adası, arkeolojik Üçağız ve Kaleköy yerleşmeleri ve adayı çevreleyen batık kentin yanısıra, gerek görsel, gerekse doğal özellikleriyle Dünya Miras Listesine aday olarak gösterilmektedir.
16- Güllük Dağı – Termessos Milli Parkı
Yeri : Akdeniz Bölgesi
Boylam : 300 30’ Doğu
Enlem : 370 00’ Kuzey
Kriter : a) ii, iii, v, Kültürel a) ii, iii, iv, Doğal
Denizden yaklaşık 1050 m. yükseklikte Antalya’nın kuzeyinde dağlar arasında gizli Termessos (Güllük Dağı Milli Parkı) antik kenti, yerleşim biçimi, savunma sistemleri ile doğanın sunduğu olanakları en iyi şekilde kullanan kentlerden biridir.
Güllük Dağı’nın dik yamaçları ise Güver Uçurumu ve tipik Akdeniz bitki örtüsünün yanısıra soyu tükenmekte olan hayvanları da barındıran özel bir bölgedir.
Türk:
özel, isim
1 .Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yaşayan halk ve bu halktan olan kimse:"Ne mutlu Türk'üm diyene!"- Atatürk.
2 .Dünyanın çeşitli bölgelerinde yaşayan, Türkçenin değişik lehçelerini konuşan soy ve bu soydan olan kimse:"Ben bir Türk'üm, dinim, cinsim uludur."- M. E. Yurdakul.
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
Genel Bakış
Nüfus
67.8 milyon
Yüzölçümü
814.578 km2 (% 97 Asya, % 3 Avrupa)
Din
% 99.8 Müslüman
Konuşulan Diller
% 90 Türkçe (Resmi Dil)
Ülkenin resmi dili Türkçe’dir ve nüfusun %90’ının anadilidir.Konuşulan diğer diller arasında çeşitli Kafkas ve Kürtçe diyalektler, Arapça, Rumca, Ladino ve Ermenice gibi yetmiş kadar dil ve diyalekt vardır. Dünyada 200 milyonun üzerinde insan tarafından konuşulan Türkçe, en fazla ve en yaygın konuşulan yedinci dildir.
Kara Sınırları
Batıda Bulgaristan ve Yunanistan, doğuda Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan/Nahçivan ve İran, güneyde Suriye ve Irak.
Kıyı Sınırları
Güney’de Akdeniz, batıda Ege Denizi, kuzeyde Karadeniz.
Dünyadaki Yeri
26 ve 45 doğu meridyenleri ile 36 ve 42 kuzey paralelleri.
İdari yapı
81 il
Yıllık Büyüme Hızı
% 9.9
Ortalama İnsan Yaşamı
70.5 yıl
Kişi Başına Düşen Yıllık Gelir
4.172 ABD Doları
Eğitim
İlköğretim zorunlu olup, lise öğrenimi de dahil olmak üzere ücretsizdir. İki yıllık mesleki eğitimler sunan eğitim fakülteleri, 4 yıllık üniversiteler ve akademiler vardır.
Yüzölçümü - Sınırlar ve Coğrafi Yapı
Ülkenin yüzölçümü 814.578 km2’dir. Asya kıtasında yer alan %97'lik bölüm Anadolu; Avrupa’daki %3'lük bölüm ise Trakya topraklarıdır.
Ülkenin genişliği yaklaşık 680, uzunluğu 1.565 km.’dir. Batıda Bulgaristan ve Yunanistan, doğuda Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan/Nahçivan ve İran, güneyde Suriye ve Irak ile kara sınırı vardır. Güney'de Akdeniz, batıda Ege Denizi, kuzeyde Karadeniz kıyı sınırlarını oluşturur.
Kara sınırlarının toplamı 2573 km olan, ve ayrıca adalar dahil olmak üzere 8333 km kıyı şeridi olan Türkiye’nin iki Avrupa, altı Asya ülkesi komşusu ve sınırları vardır.
Bu sınırlar İran ile 454 km, Irak ile 331 km uzunluğundadır. Güneyde 877 km sınır uzunluğu vardır.
Hatay Cumhuriyeti'nin Türkiye’ye dahil edildiği zaman, 1939’daki kabul edilen günümüzdeki mevcudiyetiyle Suriye, kuzey doğudaki bağımsız cumhuriyet devletleri ile kara sınırı 610 km uzunluğundadır. Türkiye’nin Avrupa kıtasındaki sınır hududu Yunanistan ile 212 km, Bulgaristan ile 269 km yi kapsamaktadır.
Denizler
Ülkeyi Kuzey'de Karadeniz, Güney'de Akdeniz ve Batı'da Ege Denizi olmak üzere üç deniz çevirir. Karadeniz'i dünya ile buluşturan İstanbul ve Çanakkale Boğazları'nın bulunduğu su yolunun geçtiği Marmara Denizi ise bir iç denizdir.
Dağlar - Irmaklar
Marmara Bölgesi'ndeki Uludağ (2.543 m.) önemli bir kış sporları ve turizm merkezidir. Akdeniz Bölgesi'nde Toros Dağları; İç Anadolu Bölgesi’nde Erciyes (3.917 m.) Dağı yer alır. Doğu Anadolu Bölgesi, ülkenin en yüksek bölgesidir. Bölgede, 5.165 m. yükseklikteki Ağrı Dağı (Ararat) ile Tendürek, Süphan (4.049 m.), Nemrut'un da aralarında bulunduğu çok sayıda harekete geçmeyen volkan vardır.
Birçok ırmak ülkeyi çeviren denizlere akar. Fırat ve Dicle, Basra Körfezi'ne akarlar. Türkiye'nin en uzun ırmaklarından Kızılırmak, Yeşilırmak ve Sakarya ırmakları Karadeniz'e; Büyük ve Küçük Menderes, Gediz ve Meriç Irmakları Ege Denizi’ne; Seyhan ve Ceyhan Akdeniz'e dökülür.
Göller
Türkiye’de, irili ufaklı 120’den fazla doğal göl bulunuyor.
En büyük gölü Van (3.712 km²) Gölü. Beyşehir ve Eğridir Gölleri'nin de aralarında olduğu birçok göl Toros Dağları'nın batısında yer alır ve “Göller Bölgesi” olarak anılır. Diğer önemli göller, en büyük ikinci göl olan Tuz Gölü (1.500 km2), Burdur, Sapanca, İznik, Ulubat, Kuş Cenneti-Manyas, Akşehir ve Eber'dir. Geçen otuz yılda Doğu Anadolu'da yapılan barajlar Keban, Karakaya, Atatürk gibi büyük baraj gölleri oluşturmuştur.
İklim
Türkiye iklim şartlarının ılımlı olduğu coğrafya bölgesinde olduğu halde, değişik tabiat örtüsü ve sahile paralel belirli dağların mevcudiyeti, bir bölgeden diğer bir bölgeye iklim şartlarında önemli değişiklikler gösterir.
Sahil bölgeleri yumuşak iklimle zevk alırken, İç Anadolu platosu sınırlı yağışlarla çok sıcak yazlar ve çok soğuk kışları yaşar.
Demografik Yapı
2000 yılı verilerine göre nüfusu 67.8 milyon olan Türkiye’de, nüfus yapısının en önemli özelliği genç olmasıdır. Türkiye, dünyanın en hızlı kentleşme sürecindeki ülkelerinden biridir.
%99,8’inin Müslüman (70-85% Sunni, 15 -30% Alevi ve Şii) olduğu ülkede, Hıristiyan, Yahudi ve Yezidi azınlıklar bir kültürler mozaiği oluşturur.İstanbul yaklaşık 11.5 milyon nüfusu ile Türkiye'nin en büyük kentidir. Başkent Ankara 3.69 milyon nüfusa sahiptir. Diğer büyük kentler İzmir, Konya ve Adana'dır.
Uygarlıklar Beşiği Türkiye
Türkiye; iki kıtayı buluşturan, mevsimlerin ve güneşin doyasıya yaşandığı cennet ülke...
“Uygarlıklar Beşiği” Türkiye, ziyaretçilerince keşfedilmeyi bekleyen sayısız tarihi eseri bağrında taşır.
Çatalhöyük, İ.Ö. 6.500'e uzanan tarihiyle dünyanın bilinen en eski yerleşim alanı. Çatalhöyük'ten günümüze dek Hattiler, Hititler, Frigyalılar, İyonlar, Lidyalılar, Persler, Makedonyalılar, Romalılar, Bizanslılar, Selçuklular, Osmanlılar Türkiye'nin zengin geçmişine önemli katkılarda bulunmuş; her uygarlık kendine özgü izleri Anadolu'nun dört bir yanına yayılmış antik kalıntılarda günümüze bırakmıştır.
Büyüleyici yirmi kadar uygarlık bu coğrafyayı, bir bölümü hala keşfedilmeye çalışılan on bin yıllık geçmişin varisi kılıyor. Tanrıça ve tanrı heykelleri, tapınakları, tiyatroları, agoraları, kiliseleri, camileri, türbeleri, medreseleri, sarayları ve kervansarayları ile geçmişi sürekli yaşar gibidir bu topraklar.
Eski Asya Türk kültürünün Avrupa'ya ulaştırıldığı bir geçit yeri olan Türkiye, Batı dünyasının Doğu’ya açılan penceresidir aynı zamanda. Anadolu toprakları Çin' den başlayıp Orta Asya' yı katederek Avrupa' ya uzanan tarihi İpek Yolu' nun en önemli kavşak noktalarından birini oluşturmuştur. Üç yanını çevreleyen deniz sınırları, ülkeyi yalnızca yakın bölgeyle değil, tüm dünya ile komşu durumuna getirir. Uzun kıyıları ve kıtalararası köprü niteliği taşıması nedeniyle ülke, ticaret ve göç yollarının merkezi olagelmiştir hep.
Türkiye, OECD, Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatı, NATO, Avrupa Meclisi ve Avrupa Parlamentosu’nda etkin üyedir. Avrupa Birliği’ne katılım sürecini de yaşamakta olan Türkiye, İslam Ülkeleri arasında ekonomik işbirliğinin geliştirilmesi konusunda aktif roller üstlenmiştir.
Türkiye Tarihi
Doğuyu ve batıyı birleştiren Anadolu toprakları, dünyanın en eski uygarlıklarını büyütmüştür. Hattiler, Anadolu'da en eskiler olarak biliniyorlardı; ve İ.Ö. 2.500’de yüksek düzeyde bir uygarlığa eriştiler. Daha sonra Anadolu’ya gelen Hititler, Hattilerle kaynaşarak ilk sosyal ve siyasal kurumu oluşturdular. Hurriler, Luwiler, Urartular, Fenikeliler, Lidyalılar, Karyalılar, Likyalılar, İyonyalılar ve Bizanslılar buralarda büyük uygarlıklar yarattılar. Anadolu'nun son sahipleri Türkler, bu topraklarda üç büyük imparatorluk kurdular.
Türkler'e Anadolu kapılarını açan Selçuklular, İ.S. 990’da Batı Asya'da güçlü bir imparatorluk kurdu. İ.S. 1243’de çeşitli prensliklere bölünen Anadolu’da, Osmanlı Türkleri Selçuklu egemenliğindeki prenslikleri bir araya getirerek Anadolu'nun bütünlüğünü yeniden sağladı. Tarihin en büyük ve en uzun yaşayan imparatorluklarından birini kurarak uygarlık ve kültürlerini 16 ve 17. yüzyıllarda doruğa çıkardılar. Osmanlı İmparatorluğu on yedinci yüzyılın sonlarında, Birinci Dünya Savaşı ile sonuçlanan bir düşüşe girdi. Müttefik Devletler’in yenilgisine uğrayarak 1920'de imparatorluğun bölünmesine yol açan Sevr Anlaşması’nı imzaladı.
Tarihin bu belirleyici anında Mustafa Kemal’in önderliğinde Türk ulusu özgür, egemen ve bağımsız bir ülke olarak yaşamak için kurtuluş mücadelesini başlattı. 19 Mayıs 1919'da başlayan Kurtuluş Savaşı, 29 Ekim 1923'de Türkiye Cumhuriyeti’nin ilanıyla sonuçlandı. Türkiye Büyük Millet Meclisi, 1 Kasım 1922'de sultanlığı kaldırarak, Osmanlı İmparatorluğu’nun 6 yüzyıldan fazla süren saltanatını sona erdirdi. 24 Haziran 1923'te imzalanan Lozan Antlaşması’yla da Kurtuluş Savaşı’nda kazanılan zafer pekiştirildi.
Atatürk Devrimleri ve Laiklik
Cumhuriyetin ilanından sonra hemen her alanda yapılan devrimler, ülkenin uygarlaşma sürecinde hızlı yol almasını sağladı Mustafa Kemal Atatürk’ün 15 yıllık Cumhurbaşkanlığı sırasında yürürlüğe koyduğu bu devrimci reformlar ülkeyi anayasal, çağdaş bir devlet haline dönüştürdü.
Türkiye bugün de iç ve dış politikasını Atatürk'ün "Yurtta Barış, Dünya'da Barış" ilkesine göre belirlemekte; gelişmekte ve değişmektedir.
Hukukun evrensel kurallarını Cumhuriyet yönetimiyle yerleştiren Türkiye’de, dil, din ve ırk ayrımı olmaksızın tüm yurttaşların eşit ve özgür olması düşüncesi, toplumsal birliğin kurulmasını sağlayan Cumhuriyetçi anlayışın temelini kurdu. Din ve inanç özgürlüğünün güvencesi olan “laiklik”; herkesin düşüncesini özgürce açıklamasını ve siyasal sürece katılmasını sağlayan “demokrasi”; bireyleri baskı ve korkudan arındıran “hukukun üstünlüğü”, Cumhuriyet ilkelerinin güçlü kazanımları olarak yerini aldı.
Bayramlar
23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı; 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı; 30 Ağustos Zafer Bayramı; 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı resmi bayramlar; Rumi takvime göre belirlendikleri için yıl içindeki zamanları değişen Şeker ve Kurban Bayramları dini bayramlar olarak kutlanır.
Dünyanın 7 Harikası’ndan İkisi Türkiye’de
İzmir-Efes’teki Artemis Tapınağı ve Bodrum Halikarnassos'taki Moussollos'un Anıt Mezarı...
Ve Adıyaman’daki Nemrut Dağı, dünyanın başka hiçbir yerinde görülemeyecek güneşe en yakın heykelleri, piramidi ve tümülüsü ile dünyanın “sekizinci harikası” olarak gösteriliyor.
İnanç Turizmi
İnsanlık tarihinin üç büyük dini olan Müslümanlık, Hıristiyanlık ve Musevilik, dünyanın en büyük uygarlıklarını barındıran Anadolu topraklarında olgunlaşmış ve etkileri tüm dünyaya yayılmıştır.
Üç büyük dinin günümüze değin ulaşan eşsiz eserleriyle önemli bir potansiyel oluşturan İnanç Turizmi, ülkenin diğer tarihsel kültürel zenginlikleri ve doğal güzellikleriyle birleşir. Var olan sayısız kilisenin yanında Anadolu'da Hıristiyanlar tarafından kutsal kabul edilen kimi merkezler şunlar:
Antakya
Hıristiyanlık, bu adı ilk kez burada almış; Havarilerin tüm seyahat rotaları burada hazırlanmıştır. St. Pierre'nin Antakya'ya geldiğinde konuşma yaptığı St. Pierre Kilisesi ve Manastırı, kentten 2 km. uzaklıktadır. Reyhanlı ilçesinde bulunan ve 5. yüzyılda yapıldığı sanılan Kızlar Sarayı, ilk Hıristiyanlık döneminde Kuzey Suriye'nin en önemli dinsel merkeziydi. Yöreye, Rahibeler Manastırı da denilir.
Tarsus
St. Paulus'un doğum yeri olması nedeniyle Hıristiyanlığın önemli kentlerindendir. St. Paulus'un öğrencilerinden Aya Thekla'nın 5. yüzyılda İkenion (Konya) ve Pisidya Antiokheiası'nda (Yalvaç) sürdürdüğü Hıristiyanlık'ı yayma çabaları, diğer önemli dinsel merkez olan Silifke'de sona ermiştir. Yöredeki Hıristiyanlık merkezlerinden biri de Alahan Manastırı yapılar topluluğu.
Efes
Dünyanın ilk yedi kilisesinin ilki olan ve Hıristiyanlığın yayılışının odak noktası olarak görülen Efes, Meryem Ana'nın son günlerini geçirdiği ve öldüğü yer olarak kabul edilir. İsa'nın 12 havarisinden St. Jean, İsa'nın ölümünden sonra Meryem'i de yanına alarak Batı Anadolu'ya gelmiş (İ.S. 42-48) ve dönemin en büyük kentlerinden olan Efes'e yerleşmiştir. Meryem'in yaşadığı sanılan ev, Hıristiyanlığın kutsal merkezlerinden biri olarak günümüzde de yoğun biçimde ziyaret edilmektedir.
İ.S. 53-56 tarihlerinde St. Paul de kente gelmiş ve kaldığı süre içerisinde yörede Hıristiyanlık'ın yayılması için çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmalar sonucu ise Efesos (Selçuk), Symrna (İzmir), Pergamon (Bergama), Sardes (Sart), Philedephia (Alaşehir), Laodikeio (Denizli) ve Tyateiro'da (Akhisar) Hıristiyanlık'ın ilk yedi kilisesi oluşmuştur.
İznik
Hıristiyanlık tarihine yön veren iki önemli konsül, İ.S. 325 ve 381 tarihlerinde burada toplanır. İ.S. 325’de imparator Konstantinus’un Hıristiyanlar arasındaki ayrılıkları gidermek için topladığı İznik Konsülü, Roma İmparatorluğu'nun resmen Hıristiyanlaşması'ndaki ilk önemli adım olur. İ.S. 381 yılında ikinci kez toplanan Konsül ile de Ortodoksluk, Doğu Roma'nın resmi dini olarak kabul edilir. İznik, Osmanlı İmparatorluğu’na da başkentlik yapmıştır.
İstanbul
Dünyanın dört büyük Ortodoks merkezinden biri olan İstanbul'da V. Konsül toplantısı yapılmıştır. Tüm devirlerin en görkemli yapıtlarından olan Ayasofya, bu kenttedir.
Kapadokya
Erken Hıristiyanların kayaları oyarak yaşadıkları yeraltı kentlerinin, kilise ve manastırlarının bulunduğu Kapadokya Bölgesi, ilginç yeryüzü şekilleri ve “Peribacaları” ile de tanınır.
Demre
İ.S. 4. yüzyılda yaşayan Noel Baba'nın (St. Nicholas) yaşadığı ve piskopos olduğu yer. Her yıl aralık ayında düzenlenen Noel Baba Törenleri; çok sayıda turisti antik Likya şehrinde bir araya getirir.
Antalya
Eşsiz güzellikteki doğası, otelleri, spor etkinlikleri, yat limanları ve kamping alanları ile önemli bir turizm merkezi olan Antalya, İncil'de adı geçen ve Aziz Paul'ün ziyaret ettiği yerler arasındadır.
Yalvaç
Hıristiyanlığın yayılmasında önemli bir rol oynamıştır. Aziz Paul'ün ziyaret ettiği yerler arasındadır.
Şanlıurfa
Tarihi 9000 yıl öncesine dayanan kent; Müslümanlığın, Museviliğin ve Hıristiyanlığın genetik olarak büyük babası olan Hz. İbrahim'in doğduğu, Hz. Eyyüb'ün yaşadığı ve Hz. İsa'nın kutsadığı önemli bir inanç merkezidir.
Harran
Kutsal kitaplarda adı geçen Harran, inanç turizminin Türkiye'deki odak noktalarından birisi.
Ağrı Dağı
Tufandan sonra Nuh'un gemisinin Ağrı Dağı eteklerinde karaya oturduğuna ilişkin, kutsal kitaplarda bilgiler bulunmaktadır.
Trabzon
Ortodoksların kutsal dağ manastırları bu yörede bulunur. Bunlar arasında, Sumela (Meryem Ana), Konagio Thaoskepostas (Kızlar Manastırı), Kaymaklı, Vazelen ve Gregorius Peristere (Kustul) manastırları sayılabilir.
Konya
İncil'de adı geçen önemli bir dinsel merkez daha. St. Paulin'in İ.S. 47-50 ve 53 yıllarında ziyaret ettiği ileri sürülen kent, 2. yüzyıldan itibaren din merkezi olarak ilan edilmiş; Roma İmparatorluğu'nun kuruluşundan sonra da önemini korumuştur.
FARKLI AÇILARDAN TÜRKİYE HARİTALARI
